İskender Pala ile Necati Bey Dersleri 2 ve 3

Taşradan geldi çemen mülküne bîgâne deyü 

Devr-i gül sohbetine lâleyi iletmediler

Şu lale dışardan geldi, (zarafet ve estetiğin harmanlandığı)çemen mülkünün(kurallarına, teşrifatına) bigane diye onu gülün elden ele devrettirildiği (veya güllerin harman olduğu) meclise sokmadılar, götürmediler.

Edirne menşeili Necati'nin, İstanbul çevresinediki hali de bir anlamda tasvir edilmektedir.

Bezm Alemi

Devr-i gül: Gül devri, asrı saadet, fatih devri ve gülün dolaştırılma işlemi manlarında

bigane: divan meclisinde elmayı ısıran ama lokumu yemeyip bulaştıran cahil adam gibi, usul , usturup bilmeme hali vb.

çemen: seyir ve temaşa yeri, ayrıcalıklı yer

Âdeti hûbların cevr ü cefâdır amma

Bana ettiklerini kimselere etmediler

Güllerin adeti (ta evvelden bu yana) cevr ü cefadır; (bu belli de) bana ettiklerini kimselere(rakiplerimden hiç birisine) etmediler. (Yani sevgilinin aşkına en ziyade lâyık ben, bu dünyada sevilecek en ihtişamlı güzel de o)


Hub: İyiliğinden dolayı güzel olan.
cevr: zahiri eziyet, işkence
cefa: batini eziyet, manevi işkence

cevr ü cefa gibi arada ü varsa iki karşıtlığı kast ediyor demektir zaten.

İskender Pala ile Necati Bey Dersleri 1

Lâle-hadler yine gülşende neler etmediler. 

Servi yürütmediler gonceyi söyletmediler.

Lale yanaklılar (zarafet ve nazeninlik içinde üstün kimliğe erişmiş sevgililer) çiçek bahçesine toplanıp yine neler ettiler neler: Servileri yürütmediler ( Bahçeyi kuşatan seleviler, lale yanaklıları görünce yüremeyi unuttular); goncayı söyletmediler (nice gonca dudaklı söz ustası seçkinler lale yanaklıların sözlerini duyabilmek için, konuşmaktan kesildiler).

Servi: Bahçe etrafındaki selvi ağaçları öylece dikilip dururlar. Sanki o ana kadar yürüyüp gelirlerdi de, lale yanaklıları görünce kalakaldılar. Rüzgarla bir sağa, bir sola salınıp lale hadleri dinlemek isterler.

Bahçeyi çevreleyen selviler, daha iyi bir resim olabilirdi tabi ki.

servi, gonca ve mezarlık

Servi boy demek, boylu poslu demek, yaz kış yeşil kalan demek.

Gonca: Açılmaşlık, açılmamış çiçek, gülünce ağzın açılması. Dudak demek. Goncayı söyletmediler demek, konuşamadı demek.

Gülşen: Gül bahçesi, sadece güllerden oluşmayan bahçe. Zira, eskinde bütün çiçeklere gül denildiğini biliyoruz.

Lale o devirde bugün bildiğimiz lale değildi. Bugün gelincik olarak bildiğimiz çiçeğe lale denirdi. Ancak lale ismi hangi çiçeğe verilirsen, estetiğin ölçüsü olmuştur. Bunu eski devirdeki kadeh'in gelinciğe, şimdikinin ise Lale'ye benzemesi örneğiyle gösterebiliriz.

Lale'nin batıya bizden isminin neden Tulip(anes) vb. formlar geçtiği, nasıl terbiye edildiği, Fatih ile alakası, Hollanda'nın Lale ile ilişkisi ve bayrağımızdaki Hilal ile ilişkisi buna bağlı olarak da ebru sanatındaki temsili vb. mevzuyu uzatacağından ve meraklısının araştırmalarına gem vurmama adına burada yer verilmemesi daha iyi olacaktır.

Sanatlar:

Teşhis: Servi ile gonca.

Tenasüp: lale, gülşen, servi, gonca

Arnavutluk

Balkanların batısında, Ege iklimine sahip bir ülke Arnavutluk. Bunu en başında söylemek lazım, zira Balkanlardan gelen soğuk hava dalgası hep kulaklarımızdadır, bir sonbahar günü Balkanlara giden biri yanına Kazak vb. almaya dikkat eder. Lakin Arnavutluk için bu geçerli değil. Coğrafya herkese lazımmış bir kez daha gördük. Soğuk bölgenin alt tarafında Arnavutluk.
3.6 Milyonluk hem nüfus hem de yüz ölçümü olarak küçük bir ülke. 1912'de Osmanlı'dan bağımsızlığını ilan etmiş. Kahramanları İskender Bey'in heykeli şehir merkezindeki meydanda ve 100.yıl afişlerinde görülebilir.

Fotoğrafta hemen arkada Enver Hoca döneminde yıkılmayan tek cami olarak Ethem Bey Camii de görülmekte. Enver Hoca bu camiyi turistik değeri ihtimali ile yıkmamış. Alttaki resimlerde de Ethem Bey Camii iç ve dış görüntüleri görülebilir. Orada bulunduğumuz sürede pek büyük cami göremedik, sanırım bu nedenle Bayram namazları Bulvarlarda kılınıyor Tiran ve İşkodra'da. Kosova'da öyle olduğunu söylüyorlar.

Aşağıdaki YouTube videolarında bu seneki bayram namazından görüntüler izleyebilirsiniz.